Mede door het teruglopend aantal zusters is in 2008 is een groot deel van de gebouwen waaronder het oude hoofdgebouw, Villa Boekenroode, verkocht aan een projectontwikkelaar. Deze realiseerde aan de noordzijde van het terrein 6 nieuwe appartementscomplexen.

Met de verkoop van het hoofdgebouw en aanbouwen, en de komst van nieuwbouw appartementen op het terrein is de positie van de buitenruimte verandert. De zuster hebben zich teruggetrokken in het nieuwe moederhuis ‘Klooster Alverna’ en gebruiken de buitenruimte rondom dit gebouw als hun nieuwe tuin.

Studio Marchel-Wim van Dongen is gevraagd om een ontwerp te maken voor de revitalisatie van de huidige kloostertuin. Hierbij willen we zoeken naar aanknopingspunten om (nieuwe) betekenis te geven aan de ruimte. We brengen waardevolle elementen in beeld naast elementen die storend zijn of minder goed functioneren.

Uiteindelijk doel is om te komen tot een ontwerp dat zowel voor korte als de lange termijn de kwaliteit van de tuin verhoogt en betekenis geeft voor zowel de bestaande als toekomstige bewoners en gebruikers.

Dit project wordt samen uitgevoerd met AW Groen te Heemstede. Zij zullen zorgdragen voor de realisatie van de tuin.

Het bericht Klooster Alverna Aerdenhout verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Dan loop je in zo’n tuincentrum en dan realiseer je je weer eens goed dat iedereen op zijn eigen manier bezig is zijn eigen paradijsje te maken en om dat te bewerkstelligen bedient het tuincentrum ons met eindeloze mogelijkheden. Het doet me denken aan de supermarkt. Hoeveel keuzes zijn hier de laatste decennia bijgekomen? En hoeveel makkelijker is het ons niet gemaakt om uit deze keuzes te kiezen. Wat je ook kiest, het is allemaal goed. Of niet? En als je het niet weet, dan wordt de keuze je makkelijker gemaakt door een mooie aanbieding.
Nu ben ik nogal van de kritische soort. Dus als ik een aanbieding zie, ga ik op zoek naar een nog goedkoper alternatief, drie schappen lager. Als je kritisch blijft dan zie je ook dat de keuzes die je worden geboden niet per definitie goed voor jou of je portemonnee zijn. In een wereld vol met groter wordende keuzes zou je eigenlijk ook steeds kritischer moeten worden.

Maar even terug naar het tuincentrum. Een mooi voorbeeld van ‘meer keuzes’, ‘je te verleiden meer uit te geven’ of, wat je wilt, ‘met je mee te denken’, is het sortiment aan potgrond. Ik heb er eerlijk gezegd nooit zo op gelet maar de keuze is hier wel heel erg uit de hand gelopen. Buxusgrond, stekgrond, rozengrond, cactusgrond, vijvergrond en godzijdank ook universele potgrond. In die laatste groeit alles, dat is dan wel weer fijn. Maar moet ik dit het tuincentrum wel kwalijk nemen? Een assortiment is uiteindelijk ook een kwestie van vraag en aanbod. En wij als consumenten willen nu eenmaal de keuze hebben om op elke plek, onze tuin, het paradijsje te maken wat we willen. En ook ik doe daar aan mee. Voor mijn mooie gazonnetje toch die extra mest en kalk en zo nu en dan wat nieuw graszaad. Maar alles met mate.

Net zoals in de supermarkt is het goed om kritisch te zijn. Het kan geen kwaad om je bewust te zijn van lokale eigenschappen van de plek waar je woont en je af te vragen wat jouw tuin doet voor je omgeving. Bepaalde planten doen het niet voor niets goed op jouw grond en hoever moet je gaan om Rhododendrons te laten groeien op kleigrond? De enorme keuzes die we hebben zijn niet altijd goede keuzes maar vooral makkelijke keuzes. Juist in deze crisis is het goed om kritischer te worden en lokaal te denken.

Ik zie mijn tuin als een wezenlijke sleutel tot het bewuster worden van mijn directe omgeving. Niet alleen leert het me veel over de plek waar ik woon. Het brengt me dichter bij de natuur en wat natuurlijk is. Zo zou ik het graag voor iedereen maken.

Euh?
Ooit wel eens bedacht dat de potgrond die je gebruikt ten koste gaat van waardevolle veengebieden in Duitsland?
Wist je ook dat je zelf je potgrond of mest kan maken van groenafval?
En dat juist het bladafval van inheemse bomen zorgt voor veel betere compost dan exoten?

Het bericht Graszaad en potgrond verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

De opgave
De redactie van Tuin&Landschap schreef begin 2012 een prijsvraag uit voor het ontwerpen van een laat-middeleeuwse tuin bij ridderhofstad ’t Huys Dever in Lisse. De aanleg van de tuin vormt onderdeel van een integrale opwaardering van de buitenruimte van Huys Dever. Zo zijn er plannen om een toernooiveld te maken, de Ridderhofstad te verbinden met de tuinen door twee nieuwe bruggen en zijn twee nieuwe wandelpaden gepland vanaf het donjon en vanaf de parkeerplaats naar de tuinen.

Concept
Van oudsher is Huys Dever een versterkte verdedigbare woontoren, middelpunt in een ruig landschap. Afgesloten van de buitenwereld met muren en een gracht, slechts verbonden via een aantal bruggen.
Anno 2012 is Huys Dever nog steeds een middelpunt. In een sterk veranderd landschap wordt de kernkwaliteit van Huys Dever nu bepaald door de kracht waarmee de historie beleefbaar is met de gebruiken van nu en in de context van nu.
Die context bestaat uit het Huys Dever, de gereconstrueerde voorhof, de bruggen en de ( te realiseren) ruimtes daar omheen. De kracht zit hem in het creëren van samenhang. Het gaat om het totaalplaatje waarin de onderdelen logisch met elkaar zijn verbonden en een geloofwaardig maar hedendaags verhaal vormen.

In ons concept zien wij Huys Dever als middelpunt in thematische op zichzelf staande gebieden. Een van deze gebieden is de Middeleeuwse tuin.
Albert Magnus (1193/1206 – November 15, 1280) schrijft in zijn boek ‘De vegetabilibus, liber septimus de mutatione plantae ex silvestritate in domesticationem’ over de ideale middeleeuwse tuin als een combinatie van een lusthof met een bloemen- en kruidentuin. Een twee-eenheid waarvan bij Huys Dever de laatste reeds aanwezig is.
Ook wij zagen de potentie in de samenhang tussen deze twee tuinen. Ze verbinden het nuttige met het aangename op de landschappelijke as tussen Huys Dever en het voorterrein.
De opgave die wij ons zelf stelden was het ontwerpen van een lusttuin complementair aan de reeds aanwezige moestuin.

Ontwerp
Een typishe middeleeuwse tuin werd niet ontworpen volgens een bepaalde stijl maar voor een bepaald gebruik. We hebben bruikbare elementen gerangschikt tot een nieuw hedendaags verhaal. Een verhaal dat parallellen kent met het ridderleven waarin de tuin het middelpunt vormde van het uiten van liefde en het genieten van het buitenleven.

Beleving
Je voelt je bijna ridder als je een bezoek bent aan Huijs Dever. Je blik dwaalt af naar de restanten van de Ridderhofstad en je kijkt omhoog naar het donjon waar je je voorstelt hoe je een jonkvrouwe belooft de vesting te verdedigen. Maar niet vandaag. Vandaag vier je hier je bruiloft.
Vanaf het voorterrein loop je over de brug langs Huys Dever naar de achtertuin.Via het graspad loop je richting de lusttuin. Daar wacht je kersverse vrouw.
Langs de knotwilgen loop je tussen schermen van gevlochten wilgentenen, rechts is de moestuin, je slaat linksaf. Onder de met rozen begroeide loofgang staat ze…..
Samen loop je verder de tuin in tot aan de zodenbank; je bent in de eerste ruimte met wilde aarbeien en appelbomen.
Op het gazon met madeliefjes kom je even tot rust. Je ligt in het gras en ontdekt samen figuren in de wolken.
In de laatste ruimte wordt je weer teruggebracht naar het heden. De analemmatische zonnewijzer werpt jouw schaduw op het huidige uur.

Tijd voor de kruidentuin.

Het bericht Een laat-middeleeuwse tuin verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.