Diorama Molenwerf-Arlandaweg door naar de laatste 3. Het publiek stemt voor de winnaar.

De gemeente Amsterdam schreef een prijsvraag uit om een kunstwerk te realiseren dat de nu onaangename onderdoorgang Molenwerf-Arlandaweg transformeert tot een meer vriendelijke, lichtere en veiligere plek. Wij ontwierpen een diorama in de vorm van een luchtig landschap, met de onderdoorgang als centrale ruimte.

Na een tweetal rondes zijn wij doorgedrongen tot de laatste 3. Het is nu aan u om ons ontwerp realiteit te laten worden.

U kunt vanaf 1 juni tot en met 15 juni stemmen via de website http://amsterdam.nl/onderdoorgangA10.

Wij leggen u graag uit wat onze visie is voor deze bijzondere plek.

Historie
Het gebied Molenwerf-Arlandaweg heeft ontzettend veel dynamiek en verandering gekend. Vooral grote ingrepen zijn kenmerkend voor deze plek; de aanleg van de Spaarndammerdijk in de 13e eeuw in de strijd tegen het water, de komst van de trekvaart in 1632 die leidde tot groei van Sloterdijk, de komst van de trein in 1839 dwars door Sloterdijk, expansie van de stad en met de komst van het AUP het geheel verdwijnen van een deel van Sloterdijk door de aanleg van de A10. En tot slot het verplaatsen van station Sloterdijk in de jaren ‘80.

Beleving onderdoorgang Molenwerf-Arlandaweg

Als het buiten schemerig wordt verandert de locatie

Overdag gevuld door werknemers wandelend van en naar kantoor, recreanten die de kunstroute volgen en fietsers die onderweg zijn naar Haarlem of terug. Met als sfeervol decor het monumentale Sloterdijk. Maar als het buiten schemerig wordt verandert de locatie. Dan is het viaduct en zijn directe omgeving niet meer een verblijfsgebied maar een leegte geworden. Een onderdeel van een doorgaand groengebied waar het rustig en stil en soms onaangenaam is.

Basis voor ons luchtige landschap is het schaap; knuffelbaar, vriendelijk, symbool van het Nederlandse dijkenlandschap.

Visie
Wij stelden ons de vraag wat zou je willen zien als je wilt reageren op het verleden en een betekenisvolle en prettige plek wilt maken voor de toekomst?

Ons antwoord: ‘Luchtigheid’

De soms onaangename sfeer en het verloren gevoel van de locatie zou plaats moeten maken voor luchtigheid in een betekenisvol jasje. We zien de onderdoorgang en zijn directe omgeving als levensgroot diorama. Hierin creëren wij een luchtig landschap.
Basis voor ons luchtige landschap is het schaap; knuffelbaar, vriendelijk, symbool van het Nederlandse dijkenlandschap.

Meerdere objecten samen vertellen een verhaal terwijl je op een prettige manier wordt begeleid op je route.

We kiezen bewust voor een combinatie van objecten omdat deze ons in staat stellen op de schaal van de omgeving plekken te verbinden. We verbinden met ons ‘diorama’-landschap het oude Sloterdijk met de A10, Molenwerf met Arlandaweg en laten objecten interacteren met alle vormen van passerend verkeer.

Daarbij tonen wij met de ingreep respect voor het landschapspark de Bretten. We benadrukken met de kunstvoorwerpen de betekenis van deze zone als groene longen van Amsterdam en ecologische verbindingszone vanaf Westerpark tot de Groote Braak.
Hiermee wordt het huidige vacuüm omgevormd tot een kleurrijk puzzelstuk dat alle lagen samenpakt.

Ontwerp

18 wolken, schapen en bloemen maken een warm, vrolijk en luchtig diorama van de onderdoorgang Molenwerf-Arlandaweg in Amsterdam.

Ons landschap bestaat uit 4 type objecten: de wolk, het schaap, de bloem en de graspol, in een aantal varianten en expressies. Totaal 18 stuks zullen wij verspreiden langs de route vanaf de Velserweg tot voorbij de onderdoorgang richting Arlandaweg.

De objecten worden speels maar random geplaatst om je als passant een aangenaam natuurlijk gevoel te geven op het moment dat je het diorama binnenkomt.

De wolken staan haaks op de bewegingsrichting. 3 stuks worden opgehangen aan het plafond van het viaduct. Ze verzachten de ruimte en geven warm licht. Ze lijken te zweven tussen de pijlers.
De schapen staan te grazen op de dijk (talud van het viaduct) en op het gras buiten het viaduct.
Ze heten je welkom op het moment dat je aankomt en begeleiden je op je route, doordat ze in positie meedraaien. Tussen de pijlers door zijn ze mooi zichtbaar voor passanten in de tram.
Geen schapen zonder gras. Op een aantal plekken staan pollen met en zonder bloem. De combinatie geeft je een warm welkom, maakt je vrolijk en refereert aan wat ooit was.
Onbewust wordt het belang benadrukt van natuur in de stad en de relevantie van groene longen en verbindingen met buiten.

De combinatie geeft je een warm welkom, maakt je vrolijk en refereert aan wat ooit was.

Het bericht Diorama – door naar de laatste 3. verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Kunstwerk De Beuk zal vooral fungeren als eyecatcher. Gelegen naast het station van Holten is het kunstwerk perfect zichtbaar vanuit de trein en zal het binnenkort zelfs te zien zijn vanuit het centrum van Holten. De ruimte rondom het kunstwerk zal wisselend worden ingezaaid met bloemrijk grasland, gerst en tarwe, waardoor het in de zomer prachtig ingebed komt te liggen in het landschap.
Kunstwerk Het Bos bied je, tussen de boomkronen, een prachtig uitzicht over de enk. Het kunstwerk, wat geïnspireerd is op gebogen takken, voegt zicht sierlijk naar zijn omgeving en zal straks na aanplant van bosplantsoen zorgen voor een ingetogen sensatie.

Het bericht Kunstwerken Holten opgeleverd verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Het bericht Eyecatcher Hoogvliet – the movie verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Het bericht Opening Chill-Hill Hoogvliet verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

We werken op dit moment hard aan de realisatie van Chill-Hill in Hoogvliet.
De feestelijke opening staat gepland in juli.
De heuvel heeft ondertussen zijn definitieve vorm gekregen en is voorzien van paden.
Op en rondom de heuvel zijn 26 prunussen geplant: Prunus sargentii ‘Charles Sargent’ en Prunus serrulata ‘Royal Burgundy’.
Het is nu wachten op de betonnen zit- en ligelementen die nu gestort worden en zullen worden voorzien van een epoxy coating.

Het bericht Realisatie Chill-Hill Hoogvliet verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Een eyecatcher voor Hoogvliet. Wat betekent dat eigenlijk?
Hoogvliet is een stadsdeel van de gemeente Rotterdam. Ingeklemd tussen grootschalige infrastructuur, de Oude Maas en de havens van Rotterdam. De meeste bewoners van Hoogvliet werken in deze havens.
Hoogvliet zelf kan nauwelijks meer uitbreiden. Groeien kan alleen in leefbaarheid; door inbreiding, opwaardering en koesteren van wat er aan kwaliteiten is. Een belangrijke kwaliteit van Hoogvliet is de groene gordel rondom. De panoramaheuvel maakt hier onderdeel van uit. Een eyecatcher op deze locatie betekent voor ons niet enkel een object toevoegen dat in het oog springt of van waaruit je uitzicht hebt. Dat zou de plek tekort doen. Immers de omgeving met schoorstenen, snelwegen en geluid is al overduidelijk aanwezig en de heuvel zelf biedt al een prachtig gezicht op het stadsdeel en de groene gordel.
De panoramaheuvel wordt terecht gezien als scharnierpunt. Het vormt het centrale punt tussen twee parken en tevens het eindpunt van oost-west verbinding door Hoogvliet. Bij zo’n centrale plek hoort juist een centrale betekenis. We zien in de panoramaheuvel de perfecte aanleiding deze plek als hotspot te ontwikkelen.

Wat deze locatie een echte eyecatcher kan maken is de bevolking zelf. Wij scheppen de randvoorwaarden, de bevolking geeft kleur, inhoud en dynamiek. Met Chill-Hill maken we een plek die uitnodigt om naar toe te gaan, elkaar te ontmoeten, te genieten van de groene kwaliteit en de zon. 50 betonnen zit- en ligelementen liggen verspreid op, tegen en onderaan de heuvel en nodigen uit om je eigen plekje te creëren.
De heuvel zelf is met halfverharde paden toegankelijk gemaakt voor een brede doelgroep. Op verschillende hoogtes en rondom zijn terrassen aangelegd, zodat je zelf kan kiezen waar je gaat zitten. In de luwte, kijkend naar de havens of juist liggend op het zuiden.
In samenspel met de zitelementen worden Magnolia’s en Prunussen aangeplant. Samen met de rode betonelementen levert dit het hele jaar een prachtig, uniek beeld op. Ook leveren de bomen fijne schaduw in de zomer. Alle zitelementen zijn bovendien voorzien van houders voor paraplu of parasol.
Het gebruik door bewoners voegt aan het totaal zijn eigen dynamiek en kleurenpalet toe waardoor Hoogvliet zijn eigen unieke eye-catcher heeft: Chill-Hill.

Het bericht Eyecatcher Hoogvliet – winnaar prijsvraag verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

De uitzichtpunten zullen naar verwachten medio 2016 zijn gerealiseerd.

Het bericht Uitzichtpunten Holterberg verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

De onderdoorgang Haarlemmervaart vormt een belangrijke schakel in de ecologische verbinding tussen de gebieden ten oosten en westen van Sloterdijk.
Vanuit het Pilotproject groene onderdoorgangen werden wij door de gemeente Amsterdam gevraagd creatieve groene oplossingen voor onderdoorgangen te bedenken en deze te verwezenlijken in een ontwerp voor de onderdoorgang Haarlemmervaart. Uiteindelijk doel: het verminderen van de bestaande barrièrewerking van deze onderdoorgang als ecologische verbinding.

Een ecologische verbinding is bijna nooit zichtbaar en een onderdoorgang vaak donker en onaangenaam. Wij maakten een ontwerp waarbij de typische karakteristiek van een onderdoorgang werd gebruikt om een unieke en aangename plek te maken.
Met het ontwerp voor de onderdoorgang Haarlemmervaart ontwierpen we de ontbrekende schakel in de ecologische verbinding en gaven we direct betekenis aan de plek door ecologie ín de spotlights’ te zetten.

Een ‘ecologische module’, zo kan het ontwerp voor de onderdoorgang het best omschreven worden.
Voor de inrichting van de onderdoorgang is gezocht naar een krachtig en eenduidig ontwerp waarin functionaliteit en esthetiek gecombineerd zijn.
Met andere woorden: een ontwerp wat een ecologische meerwaarde heeft en er ook nog eens goed uitziet.

Een permanent verlichte wand van Corten-staal vormt het uithangbord voor dieren en platen. In deze wand zijn nestkasten en plantenbakken uitgespaard. In de avond markeren kleurrijke spots de entree tot Amsterdam. Overdag zorgt assimlisatieverlichting voor voldoende intensiteit om schaduwminnende planten te kunnen laten groeien.

De staalconstructie is zelfdragend uitgevoerd. Als steunpunten fungeren de bestaande peilers van de onderdoorgang zelf.

Ecologie
De onderdoorgang Haarlemmervaart is smal en stenig. Voor een ecologische verbinding (in dit geval voor dieren tot de grootte van vos) was in beperkte mate plaats. Omdat de verbinding smal is, is gezocht naar een inrichting die niet te veel een barriere an sich is, maar wel voldoende schuilmogelijkheden biedt.

De meeste dieren zijn direct of indirect afhankelijk van planten. Planten leveren voedsel (plantendelen, nectar), nestgelegenheid (struiken, holten), schuil- en overwinteringsmogelijkheden. Voor een goede verbinding van de beide zijden van de A10 is er daarom beplanting in de onderdoorgang ontwikkeld; een smalle droge verbinding met grassen, ruigte en lage beplanting (voor oa insecten en kleine zoogdieren) en de oever van de Haarlemmervaart als natte verbinding (amfibieën en vissen) en een groene wand voor vogels en vleermuizen.

Voorwaarden
Voorwaarde voor ontwikkeling van planten zijn een goede bodem, water en licht. Deze voorwaarden waren echter niet of in minimale mate aanwezig en zijn als onderdeel van het ontwerp in ruime mate geschapen.

Bodem
De eigenschappen van een bodem worden bepaald door een aantal factoren als voedselrijkdom, vochttoestand en zuurgraad. Vanuit ecologie wordt er gestreefd naar ontwikkeling van een begroeiing die aansluit bij de bodemsituatie. Dat wil zeggen dat er wordt uitgegaan van de soorten die zich spontaan kunnen vestigen en zich kunnen handhaven op de langere termijn. In de onderdoorgang is de natuurlijke ondergrond verstoord. Om het gewenste vegetatie te verkrijgen is de bodem verbeterd.

Licht
Voor de groei van planten, is fotosynthese nodig, waarbij anorganische stoffen worden omgezet in organische stoffen. Hiervoor is licht noodzakelijk.
De hoeveelheid aanwezig licht in de onderdoorgang neemt sterk af naarmate je verder naar binnen loopt. De intensiteit van het licht wordt gemeten in umol/m2. Een open plek in het bos vangt gemiddeld zo’n 70 umol/m2. Hier groeit nog net wat gras en mos.
Ter vergelijk: direct aan de wand op een hoogte van 40cm. is de lichtintensiteit in de onderdoorgang nog geen 10 umol/m2. Om hier beplanting te kunnen laten groeien is dus extra licht nodig.
Gekozen is voor een unieke oplossing: assimilatieverlichting.

Met het plaatsen van een aantal schijnwerpers richting de noordwand van de onderdoorgang is een verlichtingsniveau gehaald worden van 40 umol/m2. Om dat hier sprake is van een continue intensiteit, en niet een variabele zoals bij daglicht, is dit genoeg voor het laten groeien van schaduwminnende soorten.

De assimilatieverlichting brandt overdag om op deze manier de natuurlijke situatie zoveel mogelijk na te bootsen. In de avonduren wordt de verlichting met een tijdschakelklok gedimd en wordt de wand esthetisch belicht. ‘s Nachts is de verlichting uit ten behoeve van dieren die zich in het donker verplaatsen.

Water
Door de aanwezige wegen langs de onderdoorgang is grondwater voor de groei van planten te zout. Bovendien heeft de beplanting aan grondwater alleen niet voldoende omdat de zandige bovenlaag snel uitdroogt. Om groei te garanderen is een beregeningsysteem toegepast. Hiervoor wordt voedselrijk water uit de Haarlemmervaart gehaald waardoor bemesting overbodig is.

Het bericht Ecologische onderdoorgang Amsterdam verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.

Opdracht: Besloten prijsvraag voor een design & construct opdracht
Resultaat: 1e prijs
Realisatie: 2005-2007

Inleiding
Midden Delfland is een uniek gebied dat een onmisbare bijdrage levert aan de leefkwaliteit van de zuidflank van de Randstad. Veel geld en moeite zijn gestoken in de vastlegging van het veenweidelandschap, het verstevigen en recreatief aantrekkelijk maken van de randen en het vergroten van de recreatieve en natuurlijke waarden van het gebied.

Marchel-Wim van Dongen en Erik de Graaf werden in 2003, middels een besloten prijsvraag uitgenodigd door de reconstructiecommissie Midden-Delfland om een ontwerp te maken voor een drietal uitzichtpunten. Het doel van deze opgave was om met het realiseren deze uitzichtpunten een bijdrage te leveren aan het vergroten van de herkenbaarheid en de belevingswaarde van Midden Delfland

De landmarks van Midden Delfland
Midden Delfland ontleent voor een deel haar charme aan het gegeven dat, rondom, de randstad zichtbaar is; elk moment ben je je bewust hoe bijzonder het is een dergelijk gebied nabij de stad tot je beschikking te hebben. Gelukkig zijn nooit alle landmarks van de omliggende steden vanuit één punt tegelijkertijd zichtbaar. Altijd heb je het idee op de rand van een groot groen landschap te staan.

De vorm
Kenmerkend voor de inzending is de geheel eigen vormentaal van de objecten. Een familie van sierlijke vormen. Slank en gebogen als riet in de wind. Een combinatie van natuurlijk hout en menselijk staal. De bouwwerken stralen uit waarvoor ze zijn ontworpen. Onopvallendheid is hier niet op zijn plaats. Dit zijn objecten met een doel. Niet zomaar uitkijktorens als atracties op een route; dit zijn rustmomenten. Hier rij je bewust naar toe, omdat je hier kan genieten van Midden Delfland in al haar facetten, van elkaar of van je boek.
Met de 3 rustmomenten wordt een nieuw thema geïntroduceerd in Midden Delfland: ‘take a chair’. De identiteit van Midden Delfland krijgt hiermee een oppepper; gelabeld als de plek waar je je even kan losmaken van het dagelijks leven, aanschouwend vanuit een stoel.
Ga er even voor zitten.

De stoelencollectie
Elk van de drie uitzichtpunten heeft zijn eigen karakter: Een individuele stoel om het stilleven van Midden delfland te ondergaan, een intiem balkon aan de rand van de natuur, een collectieve tribune waar een plek wordt gevonden om de hectiek die er ook bestaat in Midden Delfland te aanschouwen.
De 3 objecten hebben tezamen een meerwaarde; ze vertellen het verhaal van Midden-Delfland, zijn herkenbaar als reisdoel en verhogen de gebruiksmogelijkheden van het gebied.
Daarnaast moet duidelijk zijn dat het hier geen kunst betreft, het zijn gebruiksvoorwerpen, voor iedereen begrijpelijk, voor iedereen interessant.

Het bericht Uitzichtpunten Midden-Delfland verscheen eerst op Studio Marchel-Wim van Dongen.